پایان نامه جو سکوت سازمانی:نظریه تعهد سازمانی آرجریس
آرجریس

از منظر آرجریس[1] تعهد سازمانی یک مفهوم روابط انسانی به حساب می­آید. به اعتقاد وی بدون تعهد، اجرای هر برنامه یا ایده جدید به سختی انجام می­پذیرد. نیروی انسانی در سازمان می­توانند دو نوع از تعهد سازمانی (تعهد بیرونی، تعهد درونی) را دارا باشند (.(Argiris,1998, p.17

تعهد بیرونی. در واقع یک توافق قراردادی است که تمامی شرایط کار، اهداف و رفتارهای آن از سوی دیگران مشخص می­شود و از کارکنان انتظار می­رود که فعالیت­های سازمانی را به نحو احسن انجام دهند و در واقع، بدین خاطر تعهد بیرونی گفته می­شود که کارکنان اختیاری در تعیین تکلیف خود در سازمان ندارند و امورات سازمانی آن­ها از قبل تعیین شده است.
تعهد درونی. همان­گونه که از عنوان برمی­آید تعهد از درون نشأت می­یابد. افراد بنا به انگیزه­های درونی خودشان به سازمان متعهد می­شوند، و در تعیین فعالیت­ها و اهداف سازمانی خودشان نقش زیادی دارند. چون آن­ها شخصاً در تعیین فعالیت­های سازمانی دخالت دارند، در درون متعهد می­شوند که فعالیت­های سازمانی را به نحو مطلوب به انجام برسانند.
 

 

جدول2-1: میزان اختلاف ابعاد تعهد(.(Argiris,1998, p.18

 

 

 

 

 

تعهد درونی
تعهد بیرونی
کارکنان وظایفشان را خود مشخص می­کنند.
وظایف کارکنان توسط دیگران تعریف و مشخص می­شود.
کارکنان با اعضای سازمان شخصاً رفتار مناسب برای انجام کارهایشان را تعیین می­کنند.
رفتار مناسب برای انجام کارها توسط دیگران تعیین می­شود.
مدیریت وکارکنان به اتفاق هم اهداف چالشی عملکرد را برای کارکنان تعیین می­کنند.
اهداف عملکرد کاری از سوی مدیریت تعیین می­شود.
اهمیت هدف توسط خود کارکنان مشخص می­شود.
دیگران اهمیت هدف را برای کارکنان مشخص می­­کنند.
 

ح) پورتر[2]

پورتر تعهد را براساس نیروی کلی همانندسازی (تعیین هویت) و مشارکت یک فرد در سازمان تعریف می­کند. در این دیدگاه تعهد ناشی از سه عامل می­شود: ۱- قبول اهداف و ارزش­های سازمان ۲- تمایل به همکاری  با سازمان برای کسب اهدافش 3- میل به باقی ماندن در سازمان (Steers, 2013, p.45). در این دیدگاه، تعهد به عنوان یک مفهوم تک بعدی نگریسته شده است، که تنها متمرکز بر تعهد عاطفی است. سال­ها، اندیشمندان درک ما را از تعهد سازمانی با نگریستن به آن به شکل چندبعدی تغییر داده­اند. این محققان

 

علاقه­مند به یک مجموعه وسیع­تر از پیوندها بین کارکنان و سازمان­ها نسبت به آن­چه که پورتر مطرح کرد، بوده­اند. درحالی که پورتر متمرکز بر یک پیوند توصیف شده با قبول اهداف سازمان بوده است، تحقیقات محققان بعدی بر انواع تعهد متمرکز شده است که می­تواند برای توجیه رفتار فرد و استمرار آن در محیط کار درنظر گرفته شود (Mowday,1998, p.66).

 

خ) اریلی و چتمن[3]

اریلی و چتمن الگوی چندبعدی خود را مبتنی بر این فرض بنا نهادند که تعهد، نگرشی را نسبت به سازمان ارائه کرده و مکانیسم­هایی دارد که از طریق آن­ها می­تواند نگرش شکل بگیرد. بنابراین، اریلی و چتمن معتقدند که پیوند بین فرد و سازمان می­تواند، سه شکل متابعت، همانندسازی و درونی کردن را به خود بگیرد.  متابعت، زمانی اتفاق می افتد که نگرش­ها و رفتارهای هم­سو با آن­ها به منظور کسب پاداش­های خاص اتخاذ می­شوند. همانندسازی، زمانی اتفاق می­افتد که فرد نفوذ را به خاطر ایجاد یا حفظ رابطه ارضاء کننده می­پذیرد (Meyer & Herscovitch, 2011, p.308). سرانجام درونی کردن، رفتاری که از ارزش­ها و یا اهداف نشأت گرفته را منعکس می­کند که با ارزش­ها یا اهداف سازمان منطبق است (Mowday,1998, p.67). بررسی جدیدتر از یک نمونه بزرگ­تر دو نوع تعهد را به جای سه نوع تعهد مشخص کرد که تعهد ابزاری (متابعت) و تعهد هنجاری (همانندسازی و درونی کردن) نامیده شدند. در تحقیقات بعدی این دو محقق و همکارانشان نتوانستند تمایزی را بین همانندسازی و درونی کردن قایل شوند. از این­رو، آن­ها در تحقیقات جدیدتر موارد همانندسازی و درونی کردن را ادغام کردند و آن را تعهد هنجاری نامیدند. متابعت، نیز در کار اخیرشان تعهد ابزاری نامیده شده است که متمایز از همانندسازی و درونی کردن است. برای مثال، اریلی و چتمن متوجه شدند که متابعت به طور مثبت تا منفی با ترک شغل ارتباط دارد. با درنظرگرفتن اینکه تعهد سازمانی عموماً به عنوان متغیری درنظرگرفته می­شود که احتمال ترک شغل را کاهش دهد، این یافته بعضی سؤال­ها را درباره این­که آیا متابعت می­تواند، به عنوان یک شکل از تعهد سازمانی در نظرگرفته شود را به وجود آورده است (Meyer & Herscovitch, 2011, p.309).

[1] Argiris

[2] porter

الف ) فرضیه عدم مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی …………………………………………………………….. 60
ب) فرضیه پذیرش مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی …………………………………………………………….. 64
ج) بررسی مسئولیت کیفری شخص حقوقی موضوع حقوق عمومی با بیان نظر مؤافقان و مخالفان ……….. 68
گفتار دوم : بررسی نگاه کیفری مقنن در مواجهه با شخص حقوقی …………………………………………….. 72
الف ) قانون اقدامات تأمینی و تربیتی مصوب سال 1339 ………………………………………………………….. 74
ب ) قانون مجازات عمومی مصوب سال 1304……………………………………………………………………….. 75
پ ) قانون مجازات عمومی اصلاحی مصوب سال 1352 ……………………………………………………………. 76
ت) قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1370 ………………………………………………………………………. 77
ث) قانون جرایم رایانه ای مصوب سال 1388 …………………………………………………………………………. 77
ج) قانون مجازات اسلامی ( مصوب جدید ) 1392…………………………………………………………………….. 79
چ) اهمّ قوانین پراکنده قبل و بعد از انقلاب که بطور خاص شخص حقوقی را حائز مسئولیت می

 

دانند ………. 80
مبحث سوم : شرایط تحقق مسئولیت کیفری در اشخاص حقوقی ………………………………………………. 81
گفتار اول : مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی ………………………………………………………………………. 84
گفتار دوم : مسئولیت کیفری توأم اشخاص حقوقی با مدیران و نمایندگان ………………………………………. 87
گفتار سوم : مسئولیت کیفری مدیر صادر کننده چک ، به نمایندگی از شخص حقوقی شخص حقوقی……….94
فصل سوم : مجازات کیفری اشخاص حقوقی
مبحث اول: فلسفه و هدف مجازات اشخاص حقوقی ……………………………………………………………… 100
گفتار اول : مسئولیت نیابتی اشخاص حقوقی ……………………………………………………………………… 105
گفتار دوم: ضمانت اجراهای کیفری اشخاص حقوقی(با نگاهی به قانون جرائم رایانه ای)…………………….. 108
گفتارسوم : مختصری بر مسئولیت کیفری با نگاهی بر اساسنامه دیوان کیفری بین المللی ………………… 133
مبحث دوم: ضمانت اجراهای کیفری اشخاص حقوقی با توجه به قانون مجازات اسلامی……………………… 117
گفتار اول: ضمانت اجراهای مالی …………………………………………………………………………………….. 117
الف) جزای نقدی………………………………………………………………………………………………………… 117
ب) مصادره اموال………………………………………………………………………………………………………… 117
گفتار دوم : ضمانت اجراهای غیر مالی ……………………………………………………………………………… 118
الف )تعلیق مجازات …………………………………………………………………………………………………….. 118
ب)اعلان عمومی محکومیت کیفری شخص حقوقی ……………………………………………………………….. 119

1-8-1قلمرو موضوعی…………………………………………………………………………………………. 6

1-8-2قلمرو مکانی……………………………………………………………………………………………… 6

1-8-3- قلمرو زمانی…………………………………………………………………………………………… 6

1-9- تعریف واژه ها و اصطلاحات………………………………………………………………………… 6

فصل دوم: ادبیات و پیشینه تحقیق

2-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………….. 10

2-1-1شرکت تعاونی…………………………………………………………………………………………… 10

2-2- مروری بر ادبیات موضوع……………………………………………………………………………… 11

2-2-1- تعاریف ارزیابی عملکرد……………………………………………………………………………. 11

2-2-2- سابقه ارزیابی عملکرد………………………………………………………………………………. 12

2-2-3- تاریخچه ارزیابی عملکرد در ایران……………………………………………………………….. 12

2-2-4- فرایند ارزیابی؛ مراحل ارزیابی عملکرد………………………………………………………….. 13

2-2-5- اثرات ارزیابی عملکرد………………………………………………………………………………. 14

2-2-6- اهمیت ارزشیابی عملکرد…………………………………………………………………………… 14

2-2-7- ابعاد ارزیابی عملکرد………………………………………………………………………………… 15

2-2-7-1عملکرد کارکنان……………………………………………………………………………………… 15

2-2-7-2ارزیابی عملکرد بخشی از یک سازمان…………………………………………………………. 15

2-2-7-3- ارزیابی عملکرد مدیر……………………………………………………………………………. 15

2-2-8- تعریف کارایی………………………………………………………………………………………. 16

2-2-9- مفهوم بهره وری……………………………………………………………………………………… 17

2-2-10 روشهای کلی اندازه گیری کارایی………………………………………………………………… 19

2-2-10-1روشهای پارامتری………………………………………………………………………………….. 19

2-2-10-2 روشهای غیرپارامتری…………………………………………………………………………….. 19

2-2-11انواع کارایی…………………………………………………………………………………………….. 22

2-2-11-1 کارایی فنی یا تکنیکی……………………………………………………………………………. 22

2-2-11-2 کارایی تخصیصی…………………………………………………………………………………. 23

2-2-11-3 کارایی اقتصادی…………………………………………………………………………………… 23

2-2-11-4 کارایی مقیاس……………………………………………………………………………………… 23

2-2-12 روش تحلیل پوشش دادهها……………………………………………………………………….. 24

2-2-13 اندازه گیری کارایی با روش تحلیل پوششی داده ها………………………………………….. 26

 

2-2-13-1 روش تابع مرزی تصادفی………………………………………………………………………. 26

2-2-13-2روش تحلیل پوششی داده ها……………………………………………………………………. 26

2-2-14 تحلیل پوششی داده ها………………………………………………………………………………. 27

2-2-15 انواع مدلهای تحلیل پوششی داده ها…………………………………………………………….. 30

2-2-16 مزایای روش تحلیل پوششی دادهها……………………………………………………………… 37

2-2-17معایبDEA…………………………………………………………………………………………… 37

2-2-18 ویژگیهای تحلیل پوششی داده ها…………………………………………………………………. 38

2-2-19 قابلیتهای کاربردی تحلیل پوششی دادهها………………………………………………………. 38

2-2-20 رتبه بندى در روش تحلیل پوششی دادهها…………………………………………………….. 38

2-3 پیشینه تحقیق……………………………………………………………………………………………….. 39

2-3-1 تحقیقات خارجی………………………………………………………………………………………. 39

2-3-2 تحقیقات داخلی……………………………………………………………………………………….. 42

فصل سوم: روش شناسی تحقیق

3-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………. 46

3-2 جامعه آماری……………………………………………………………………………………………….. 46

3-3 پارامترها……………………………………………………………………………………………………… 47

3-3-1 ورودی­ها……………………………………………………………………………………………….. 47

3-3-2 خروجی­ها……………………………………………………………………………………………….. 47

3-4 شاخص­ها (پارامترهای) ورودی……………………………………………………………………….. 48

3-4-1 کل دارایی……………………………………………………………………………………………….. 48

3-4-2 حقوق صاحبان سهام………………………………………………………………………………….. 49

3-5 شاخص­ها (پارامترهای) خروجی………………………………………………………………………. 50

3-5-1 نسبت جاری……………………………………………………………………………………………. 50

3-5-2 سود خالص……………………………………………………………………………………………… 51

3-5-3 شاخص EPS………………………………………………………………………………………….. 52

3-5-4 رشد فروش……………………………………………………………………………………………… 53

3-6 روش گردآوری داده­ها…………………………………………………………………………………… 54

3-7 روش­های آماری مورد استفاده………………………………………………………………………….. 54

3-8 درباره نرم­افزار DEA-SOLVER…………………………………………………………………. 55

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل یافته های تحقیق

4-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………. 57

4-2اطلاعات تحلیلی برای DMUها توسط DEA-SOLVER………………………………….. 57

4-2-1 تجزیه تحلیل شرکتهای تعاونی با مدل CCR-Inputو CCR-Output………………. 57

4-2-2تجزیه تحلیل شرکتهای تعاونی با مدل BCC-InputوBCC-Output………………… 96

4-3 رتبه بندی واحدهای کارا و ناکارادرمدلCCR-InputوCCR-Output………………….. 133

4-3-1 واحدهای کارا در سال 90 در مدلCCR-InputوCCR-Output…………………… 133

4-3-2واحدهای ناکارا در سال 90 درمدلCCR-InputوCCR-Output…………………….. 133

4-3-3واحدهای کارا در سال 91درمدلCCR-InputوCCR-Output………………………… 134

4-3-4واحدهای ناکارا در سال 91 درمدلCCR-Input وCCR-Output…………………… 134

4-4رتبه بندی واحدهای کارا و ناکارا درمدل BCC-Input و BCC-Output……………… 135

4-4-1واحدهای کارا درسال 90 درمدلBCC-InputوBCC-Output……………………….. 135

4-4-2 واحدهای ناکارا درسال 90 درمدلBCC-InputوBCC-Output…………………….. 135

4-4-3واحدهای کارا درسال 91 درمدلBCC-InputوBCC-Output……………………….. 136

4-4-4واحدهای ناکارا درسال 91 درمدلBCC-Input وBCC-Output…………………….. 136

فصل پنجم: خلاصه و نتیجه گیری

5-1 مقدمه…………………………………………………………………………………………………………. 138

5-2 خلاصه و نتیجه گیری…………………………………………………………………………………….. 138

5-3 محدودیت های تحقیق…………………………………………………………………………………… 139

5-4 پیشنهادهای کاربردی تحقیق…………………………………………………………………………….. 139

5-5 پیشنهاد برای تحقیقات آتی……………………………………………………………………………… 140

5-6 فهرست منابع و مآخذ……………………………………………………………………………………. 141

5-6-1 منابع فارسی…………………………………………………………………………………………….. 141

5-6-2 منابع انگلیسی…………………………………………………………………………………………… 145

چکیده

یکی از دغدغه های مدیران سازمان ها، آگاهی آنها از عملکرد سیستم های تحت مدیریت آنهاست. هدف اصلی این تحقیق، یافتن مقادیر کارایی هر یک از شرکت های تعاونی شهرستان رشت و شناسایی دلایل ناکارایی شرکت های تعاونی مورد بررسی با استفاده از تکنیک تحلیل پوششی داده ها می باشد. در نهایت درصدد ارائه راهکارهای منطقی بهبود عملکرد شرکت های تعاونی و ارائه استراتژی مناسب با استفاده از این تکنیک هستیم.

کارایی هر یک از واحدهای شرکت های تعاونی به عنوان متغیر وابسته و شاخص های ورودی و خروجی به عنوان متغیرهای مستقل در نظر گرفته می شوند.

پژوهش حاضر فرضیه ندارد، بلکه سنجش کارایی، مقایسه و تحلیل صورت می گیرد. این تحقیق در سطح شرکت های تعاونی شهرستان رشت انجام می شود و بالطبع قابلیت اجرا در شرکتهای تعاونی

فصل نخست: مفاهیم و کلیات………………………………………………………………………….. 7

بخش نخست: وقف………………………………………………………………………………………….. 7

مبحث نخست: مفهوم وقف……………………………………………………………………………………. 7

گفتار نخست: مفهوم لغوی وقف………………………………………………………………………………. 7

گفتار دوم:مفهوم اصطلاحی وقف………………………………………………………… 7

بند نخست: مفهوم اصلاحی وقف در فقه…………

فصل نخست: مفاهیم و کلیات………………………………………………………………………….. 7

بخش نخست: وقف………………………………………………………………………………………….. 7

مبحث نخست: مفهوم وقف……………………………………………………………………………………. 7

گفتار نخست: مفهوم لغوی وقف………………………………………………………………………………. 7

گفتار دوم:مفهوم اصطلاحی وقف………………………………………………………… 7

بند نخست: مفهوم اصلاحی وقف در فقه………………………………………………………………. 7

بند دوم: مفهوم اصطلاحی وقف در حقوق ایران……………………………………………………… 8

مبحث دوم: اقسام وقف و ماهیت حقوقی وقف……………………………………………………… 10

گفتار نخست: اقسام وقف…………………………………………………………………………………. 10

بند نخست: وقف عام………………………………………………………………………………………. 11

بند دوم: وقف خاص……………………………………………………………………………………….. 12

گفتار دوم: ماهیت حقوقی وقف………………………………………………………………………….. 12

بند نخست: سازمان حقوقی وقف……………………………………………………………………….. 12

بند دوم: عمل حقوقی منشاءوقف………………………………………………………………………… 13

مبحث سوم: ویژگیها و شرایط صحت وقف…………………………………………………………… 16

گفتار نخست: ویژگیهای عقد وقف……………………………………………………………………… 16

بند نخست: عقد وقف از عقود معین است…………………………………………………………….. 16

بند دوم: عقد وقف از عقود لازم است………………………………………………………………….. 18

بند سوم: عقد وقف از عقود عینی است………………………………………………………………… 20

گفتار دوم: شرایط صحت عقد وقف……………………………………………………………………. 20

بند نخست: واقف…………………………………………………………………………………………… 20

بند دوم: مال موقوفه…………………………………………………………………………………………. 21

بند سوم: موقوف علیهم…………………………………………………………………………………….. 23

بند چهارم: صیغه وقف……………………………………………………………………………………… 24

 

بخش دوم: تولیت…………………………………………………………………………………………… 25

مبحث نخست: مفهوم تولیت……………………………………………………………………………… 25

گفتار نخست: مفهوم لغوی تولیت……………………………………………………………………….. 25

گفتار دوم: مفهوم تولیت در فقه و حقوق………………………………………………………………. 25

مبحث دوم: اقسام تولیت و ماهیت حقوقی تولیت…………………………………………………… 26

گفتار نخست: اقسام تولیت ………………………………………………………………………………. 26

بند نخست: تولیت منصوب……………………………………………………………………………….. 26

بند دوم: تولیت غیرمنصوص (منصوب)…………………………………………………………………. 27

گفتار دوم: ماهیت حقوقی تولیت………………………………………………………………………… 28

بند نخست: تولیت عقد است……………………………………………………………………………… 28

بند دوم: تولیت عقد لازم است……………………………………………………………………………. 29

مبحث سوم: مقایسه تولیت با وصایت، وکالت ونمایندگی………………………………………….. 30

گفتارنخست: مقایسه تولیت با وصایت…………………………………………………………………. 30

گفتار دوم: مقایسه تولیت با وکالت………………………………………………………………………. 31

گفتار سوم: مقایسه تولیت با نمایندگی…………………………………………………………………… 32

فصل دوم: نحوه اداره موقوفه………………………………………………………………………….. 35

بخش نخست: مدیران وقف – شرایط و اوصاف ایشان و اداره موقوفه……………………… 35

مبحث نخست: مدیران وقف……………………………………………………………………………… 35

گفتار نخست: متولی………………………………………………………………………………………… 35

گفتار دوم: ناظر………………………………………………………………………………………………. 36

بند نخست: مفهوم ناظر و ماهیت نظارت………………………………………………………………. 36

بند دوم: اقسام نظارت………………………………………………………………………………………. 37

الف) نظارت اطلاعی……………………………………………………………………………………….. 37

ب)نظارت استصوابی……………………………………………………………………………………….. 37

مبحث دوم: شرایط واوصاف مدیران وقف…………………………………………………………….. 38

گفتار نخست: شرایط ولایت بر وقف(اوصاف متولی)………………………………………………. 38

بند نخست: اهلیت…………………………………………………………………………………………… 38

بند دوم: کفایت………………………………………………………………………………………………. 39

بند سوم: عدالت و امانت…………………………………………………………………………………… 40

بند چهارم: اسلام…………………………………………………………………………………………….. 41

گفتار دوم: اوصاف مورد اشتراط…………………………………………………………………………. 42

مبحث سوم: اداره موقوفه…………………………………………………………………………………… 42

گفتار اول: اداره موقوفه توسط شخص متولی………………………………………………………….. 42

گفتاردوم: اداره موقوفه به وسیله سازمان اوقاف وامور خیریه………………………………………. 45

بند نخست: اداره موقوفات عام فاقد متولی…………………………………………………………….. 46

بند دوم: اداره موقوفات مجهول التولیه…………………………………………………………………… 17

بند سوم: اداره موقوفات خاص……………………………………………………………………………. 19

بخش دوم: مراجع نصب و عزل مدیران وقف و نظارت بر وقف………………………………. 50

مبحث نخست: نصب مدیران وقف……………………………………………………………………… 50

گفتار نخست: مراجع نصب متولی……………………………………………………………………….. 50

بند نخست: واقف…………………………………………………………………………………………… 50

بند دوم: سازمان اوقاف و امورخیریه…………………………………………………………………….. 50

گفتار دوم: نصب ناظر………………………………………………………………………………………. 51

مبحث دوم: عزل و انعزال مدیران وقف………………………………………………………………… 52

گفتار نخست: نقش واقف در عزل متولی و ناظر…………………………………………………….. 52

گفتار دوم: نقش اداره اوقاف درعزل متولی یا ممنوع المداخله نمودن وی یا ضم امین……….. 54

مبحث سوم:مرجع نظارت بر وقف………………………………………………………………………. 55

گفتار نخست: نظارت اشخاص و حاکم………………………………………………………………… 55

بند نخست : نظارت اشخاص ……………………………………………………………………………. 55     

بند دوم : نظارت حاکم……………………………………………………………………………………… 55

گفتاردوم: نظارت سازمان اوقاف وامور خیریه…………………………………………………………. 55

فصل سوم: نظام اداری حاکم بر تولیت ،حدود صلاحیت و وظایف مدیران وقف وسازمان اوقاف و امور خیریه      59

بخش نخست: نظام اداری حاکم بر تولیت……………………………………………………………. 59

مبحث اول: حاکمیت اداره واقف – قانون وعرف……………………………………………………. 59

گفتار نخست: حاکمیت اداره واقف……………………………………………………………………… 59

گفتار دوم: حاکمیت عرف و قانون………………………………………………………………………. 60

مبحث دوم: حدود صلاحیت مدیران وقف…………………………………………………………….. 61

گفتار نخست: استقلال چند متولی……………………………………………………………………….. 61

گفتار دوم: اجتماع یا انضمام متولیان…………………………………………………………………….. 61

گفتار سوم: حالت اطلاق…………………………………………………………………………………… 62

مبحث سوم: وظایف و اختیارات مدیران وقف (متولی)…………………………………………….. 62

گفتار نخست: نگهداری مال موقوفه……………………………………………………………………… 63

گفتار دوم: تقسیم منافع و عایدات مال موقوفه………………………………………………………… 63

گفتار سوم: اجاره دادن مال موقوفه……………………………………………………………………….. 65

بخش دوم: وظایف واختیارات سازمان اوقاف و  امورخیریه……………………………………. 66

مبحث نخست: تصدی و نظارت بر امور موقوفات…………………………………………………… 66

گفتار نخست: موارد تصدی و لزوم دخالت اداره اوقاف در امور موقوفه……………………….. 68

بند نخست: اختلاف بین متولی و موقوف علیهم……………………………………………………… 68

بند دوم: وجود مصلحت وقف و بطون لاحقه…………………………………………………………. 69

بند سوم: وجود تعدی و تفریط متولی و ناظر…………………………………………………………. 69

گفتار دوم: اقدامات نظارتی اداره اوقاف بر موقوفات………………………………………………… 71

بند نخست: بررسی وتصویب بودجه موقوفه…………………………………………………………… 71

بند دوم: تایید صلاحیت وکیل متولی……………………………………………………………………. 72

بند سوم: نظارت بر اجاره موقوفات……………………………………………………………………… 72

مبحث دوم: اقدامات شبه قضایی سازمان بر متولیان موقوفات……………………………………… 73

گفتار نخست: اداره کل تحقیق شعبه حقوقی و وظایف و صلاحیت آن…………………………. 73

بند نخست: اداره کل تحقیق شعبه حقوقی……………………………………………………………… 73

بند دوم: وظایف و صلاحیت شعبه حقوقی تحقیق…………………………………………………… 73

گفتار دوم: چگونگی رسیدگی شعب تحقیق حقوقی…………………………………………………. 74

مبحث سوم: اقدامات حمایتی سازمان اوقاف و امور خیریه از موقوفات…………………………. 75

گفتار نخست: حمایت قضایی…………………………………………………………………………….. 75

گفتار دوم: حمایت اداری وقانونی……………………………………………………………………….. 75

نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………… 78

پیشنهادها………………………………………………………………………………………………………. 80

منابع و مأخذ…………………………………………………………………………………………………. 81

چکیده انگلیسی……………………………………………………………………………………………… 84

چکیده

تاریخ وقف و موقوفات از فراز و نشیب­های زیادی برخوردار بوده است. بسیاری از موقوفات مورد سوء استفاده قرار گرفته و در راههای خارج از نیت واقف صرف گردیده­اند. لذا برای حفظ و صیانت از موقوفات، فقهای امامیه و در پی آن قوانین موضوعه راه کارهایی را اندیشیده­اند که مهمترین آنها نصب متولی ، ناظر و ضم امین است.

از سویی تحقق وقف و صحت آن متوقف بر فرآیندی است که به اراده و اقدام واقف مربوط می‌شود.در عین حال در مواردی سازمان اوقاف و امور خیریه می­تواند و یا موظف است که در امور موقوفات دخالت نماید. این موارد تحت دو عنوان قابل بررسی می­باشد:

الف) اوقاف فاقد متولی منصوص و مجهول التولیه

ب) اوقاف دارای متولی منصوص

عنوان اول بر اساس مبانی مختلف مورد تسالم است و به عنوان یک ضرورت قابل چشم پوشی نیست. ولی عنوان دوم جنبه استثنائی داشته و مشروعیت آن نیازمند دلیل است و این دلیل نمی­تواند مبنای ولایت مطلقه باشد. زیرا چنین اختیاری خارج از قلمرو آن است و صرفاً در شرایط از بین رفتن صلاحیت متولی منصوص و احراز خیانت در امانت او قابل اثبات است.

البته واقف می­تواند در هنگام وقف با پیش بینی چنین وضعی ، درباره کیفیت عمل نسبت به آن تصمیم‌گیری کرده و سرنوشت موقوفه را تعیین نماید. ولی حتی در مواردی که سازمان اوقاف مجاز

……………………………………………………. 7

بند دوم: مفهوم اصطلاحی وقف در حقوق ایران……………………………………………………… 8

مبحث دوم: اقسام وقف و ماهیت حقوقی وقف……………………………………………………… 10

گفتار نخست: اقسام وقف…………………………………………………………………………………. 10

بند نخست: وقف عام………………………………………………………………………………………. 11

بند دوم: وقف خاص……………………………………………………………………………………….. 12

گفتار دوم: ماهیت حقوقی وقف………………………………………………………………………….. 12

بند نخست: سازمان حقوقی وقف……………………………………………………………………….. 12

بند دوم: عمل حقوقی منشاءوقف………………………………………………………………………… 13

مبحث سوم: ویژگیها و شرایط صحت وقف…………………………………………………………… 16

گفتار نخست: ویژگیهای عقد وقف……………………………………………………………………… 16

بند نخست: عقد وقف از عقود معین است…………………………………………………………….. 16

بند دوم: عقد وقف از عقود لازم است………………………………………………………………….. 18

بند سوم: عقد وقف از عقود عینی است………………………………………………………………… 20

گفتار دوم: شرایط صحت عقد وقف……………………………………………………………………. 20

بند نخست: واقف…………………………………………………………………………………………… 20

بند دوم: مال موقوفه…………………………………………………………………………………………. 21

بند سوم: موقوف علیهم…………………………………………………………………………………….. 23

بند چهارم: صیغه وقف……………………………………………………………………………………… 24

بخش دوم: تولیت…………………………………………………………………………………………… 25

مبحث نخست: مفهوم تولیت……………………………………………………………………………… 25

گفتار نخست: مفهوم لغوی تولیت……………………………………………………………………….. 25

گفتار دوم: مفهوم تولیت در فقه و حقوق………………………………………………………………. 25

مبحث دوم: اقسام تولیت و ماهیت حقوقی تولیت…………………………………………………… 26

گفتار نخست: اقسام تولیت ………………………………………………………………………………. 26

بند نخست: تولیت منصوب……………………………………………………………………………….. 26

بند دوم: تولیت غیرمنصوص (منصوب)…………………………………………………………………. 27

گفتار دوم: ماهیت حقوقی تولیت………………………………………………………………………… 28

بند نخست: تولیت عقد است……………………………………………………………………………… 28

بند دوم: تولیت عقد لازم است……………………………………………………………………………. 29

مبحث سوم: مقایسه تولیت با وصایت، وکالت ونمایندگی………………………………………….. 30

گفتارنخست: مقایسه تولیت با وصایت…………………………………………………………………. 30

گفتار دوم: مقایسه تولیت با وکالت………………………………………………………………………. 31

گفتار سوم: مقایسه تولیت با نمایندگی…………………………………………………………………… 32

فصل دوم: نحوه اداره موقوفه………………………………………………………………………….. 35

بخش نخست: مدیران وقف – شرایط و اوصاف ایشان و اداره موقوفه……………………… 35

مبحث نخست: مدیران وقف……………………………………………………………………………… 35

گفتار نخست: متولی………………………………………………………………………………………… 35

گفتار دوم: ناظر………………………………………………………………………………………………. 36

بند نخست: مفهوم ناظر و ماهیت نظارت………………………………………………………………. 36

بند دوم: اقسام نظارت………………………………………………………………………………………. 37

الف) نظارت اطلاعی……………………………………………………………………………………….. 37

ب)نظارت استصوابی……………………………………………………………………………………….. 37

مبحث دوم: شرایط واوصاف مدیران وقف…………………………………………………………….. 38

گفتار نخست: شرایط ولایت بر وقف(اوصاف متولی)………………………………………………. 38

بند نخست: اهلیت…………………………………………………………………………………………… 38

بند دوم: کفایت………………………………………………………………………………………………. 39

بند سوم: عدالت و امانت…………………………………………………………………………………… 40

بند چهارم: اسلام…………………………………………………………………………………………….. 41

گفتار دوم: اوصاف مورد اشتراط…………………………………………………………………………. 42

مبحث سوم: اداره موقوفه…………………………………………………………………………………… 42

گفتار اول: اداره موقوفه توسط شخص متولی………………………………………………………….. 42

گفتاردوم: اداره موقوفه به وسیله سازمان اوقاف وامور خیریه………………………………………. 45

بند نخست: اداره موقوفات عام فاقد متولی…………………………………………………………….. 46

بند دوم: اداره موقوفات مجهول التولیه…………………………………………………………………… 17

بند سوم: اداره موقوفات خاص……………………………………………………………………………. 19

بخش دوم: مراجع نصب و عزل مدیران وقف و نظارت بر وقف………………………………. 50

مبحث نخست: نصب مدیران وقف……………………………………………………………………… 50

گفتار نخست: مراجع نصب متولی……………………………………………………………………….. 50

بند نخست: واقف…………………………………………………………………………………………… 50

بند دوم: سازمان اوقاف و امورخیریه…………………………………………………………………….. 50

گفتار دوم: نصب ناظر………………………………………………………………………………………. 51

مبحث دوم: عزل و انعزال مدیران وقف………………………………………………………………… 52

گفتار نخست: نقش واقف در عزل متولی و ناظر…………………………………………………….. 52

گفتار دوم: نقش اداره اوقاف درعزل متولی یا ممنوع المداخله نمودن وی یا ضم امین……….. 54

مبحث سوم:مرجع نظارت بر وقف………………………………………………………………………. 55

گفتار نخست: نظارت اشخاص و حاکم………………………………………………………………… 55

بند نخست : نظارت اشخاص ……………………………………………………………………………. 55     

بند دوم : نظارت حاکم……………………………………………………………………………………… 55

گفتاردوم: نظارت سازمان اوقاف وامور خیریه…………………………………………………………. 55

فصل سوم: نظام اداری حاکم بر تولیت ،حدود صلاحیت و وظایف مدیران وقف وسازمان اوقاف و امور خیریه      59

بخش نخست: نظام اداری حاکم بر تولیت……………………………………………………………. 59

مبحث اول: حاکمیت اداره واقف – قانون وعرف……………………………………………………. 59

گفتار نخست: حاکمیت اداره واقف……………………………………………………………………… 59

گفتار دوم: حاکمیت عرف و قانون………………………………………………………………………. 60

مبحث دوم: حدود صلاحیت مدیران وقف…………………………………………………………….. 61

گفتار نخست: استقلال چند متولی……………………………………………………………………….. 61

گفتار دوم: اجتماع یا انضمام متولیان…………………………………………………………………….. 61

گفتار سوم: حالت اطلاق…………………………………………………………………………………… 62

مبحث سوم: وظایف و اختیارات مدیران وقف (متولی)…………………………………………….. 62

گفتار نخست: نگهداری مال موقوفه……………………………………………………………………… 63

گفتار دوم: تقسیم منافع و عایدات مال موقوفه………………………………………………………… 63

گفتار سوم: اجاره دادن مال موقوفه……………………………………………………………………….. 65

بخش دوم: وظایف واختیارات سازمان اوقاف و  امورخیریه……………………………………. 66

مبحث نخست: تصدی و نظارت بر امور موقوفات…………………………………………………… 66

گفتار نخست: موارد تصدی و لزوم دخالت اداره اوقاف در امور موقوفه……………………….. 68

بند نخست: اختلاف بین متولی و موقوف علیهم……………………………………………………… 68

بند دوم: وجود مصلحت وقف و بطون لاحقه…………………………………………………………. 69

بند سوم: وجود تعدی و تفریط متولی و ناظر…………………………………………………………. 69

گفتار دوم: اقدامات نظارتی اداره اوقاف بر موقوفات………………………………………………… 71

بند نخست: بررسی وتصویب بودجه موقوفه…………………………………………………………… 71

بند دوم: تایید صلاحیت وکیل متولی……………………………………………………………………. 72

بند سوم: نظارت بر اجاره موقوفات……………………………………………………………………… 72

مبحث دوم: اقدامات شبه قضایی سازمان بر متولیان موقوفات……………………………………… 73

گفتار نخست: اداره کل تحقیق شعبه حقوقی و وظایف و صلاحیت آن…………………………. 73

بند نخست: اداره کل تحقیق شعبه حقوقی……………………………………………………………… 73

بند دوم: وظایف و صلاحیت شعبه حقوقی تحقیق…………………………………………………… 73

گفتار دوم: چگونگی رسیدگی شعب تحقیق حقوقی…………………………………………………. 74

مبحث سوم: اقدامات حمایتی سازمان اوقاف و امور خیریه از موقوفات…………………………. 75

گفتار نخست: حمایت قضایی…………………………………………………………………………….. 75

گفتار دوم: حمایت اداری وقانونی……………………………………………………………………….. 75

نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………… 78

پیشنهادها………………………………………………………………………………………………………. 80

منابع و مأخذ…………………………………………………………………………………………………. 81

چکیده انگلیسی……………………………………………………………………………………………… 84

چکیده

تاریخ وقف و موقوفات از فراز و نشیب­ه<p>&nbsp;</p><p><a href="http://fumi.ir/%d8%af%d8%a7%d9%86%d9%84%d9%88%d8%af-%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%b1%d8%b4%d8%aa%d9%87-%d8%ad%d9%82%d9%88%d9%82-%d9%82%d9%84%d9%85%d8%b1%d9%88/"><img class="alignnone size-full wp-image-170860″ src="https://arshadfile.ir/wp-content/uploads/2019/08/dsdss_001-300x233.png” alt="برای دانلود متن کامل پایان نامه ها اینجا کلیک کنید” width="300″ height="233″ /></a></p>ای زیادی برخوردار بوده است. بسیاری از موقوفات مورد سوء استفاده قرار گرفته و در راههای خارج از نیت واقف صرف گردیده­اند. لذا برای حفظ و صیانت از موقوفات، فقهای امامیه و در پی آن قوانین موضوعه راه کارهایی را اندیشیده­اند که مهمترین آنها نصب متولی ، ناظر و ضم امین است.

از سویی تحقق وقف و صحت آن متوقف بر فرآیندی است که به اراده و اقدام واقف مربوط می‌شود.در عین حال در مواردی سازمان اوقاف و امور خیریه می­تواند و یا موظف است که در امور موقوفات دخالت نماید. این موارد تحت دو عنوان قابل بررسی می­باشد:

الف) اوقاف فاقد متولی منصوص و مجهول التولیه

ب) اوقاف دارای متولی منصوص

عنوان اول بر اساس مبانی مختلف مورد تسالم است و به عنوان یک ضرورت قابل چشم پوشی نیست. ولی عنوان دوم جنبه استثنائی داشته و مشروعیت آن نیازمند دلیل است و این دلیل نمی­تواند مبنای ولایت مطلقه باشد. زیرا چنین اختیاری خارج از قلمرو آن است و صرفاً در شرایط از بین رفتن صلاحیت متولی منصوص و احراز خیانت در امانت او قابل اثبات است.

البته واقف می­تواند در هنگام وقف با پیش بینی چنین وضعی ، درباره کیفیت عمل نسبت به آن تصمیم‌گیری کرده و سرنوشت موقوفه را تعیین نماید. ولی حتی در مواردی که سازمان اوقاف مجاز

فصل اول

 

 

 

کلیات

1-1-مقدمه

بدون شک شروع آفرینش بر پایۀ رحمت بوده و مجموعه هستی و همه مخلوقات ظهور رحمت حق اند و تداوم حیاتشان-چه در مرحلۀ مادی و چه در میدان هدایت و معنویت-به رحمت حضرت اوست.نگریستن به آثار رحمت الهی،شناخت الله را فراهم می‌کند،ولی گاهی غفلت در زندگی انسان رسوخ می‌کند و چشم او را از تماشای حقایق فرو می‌بندد و بیماری خطرناک نسیان از حقایق را بر انسان چیره می‌سازد،بنابراین تذکر واقعیاتی که در زندگی آدمی نقش مثبت دارد خالی از فایده نیست.رحمت و مهر حق هم از جمله حقایقی است که ممکن است در معرض غفلت و فراموشی قرار گیرد و از این ناحیه ضربۀ غیرقابل جبرانی به انسان وارد گردد.به همین سبب تذکر این حقیقت چه با زبان و چه با قلم از باب(تواصوابالحق) امری لازم و ضروری به نظر می رسد،تا با شنیدن رحمت و مهرحق و جلوه های تابناکش بیداری به انسان دست دهد و از پی این بیداری به شهر بینایی برسد و با رسیدن به شهر بینایی به تماشای زیباترین مناظر معنوی و مظاهر ملکوتی که همانا جلوه های رحمت او در افق وجود و حیات موجودات است موفق گردد و علاوه بر علاج بیماری غفلت و مرض نسیان در میدان تامین سعادت دنیا و آخرت قرار گیرد.

رحمت و مهرحضرت او،بنابر معارف الهیه و اعتقاد اهل دل و متخصصان علوم اسلامی دارای جلوه عام وجلوۀ خاص است،که از جلوۀ عامش تعبیر به رحمت رحمانیه و از جلوه خاصش تعبیر به رحمت رحیمیه می شود. رحمت عام خداوند شامل دوست و دشمن و مؤمن و کافر و نیکوکار و بدکار می باشد ولی رحمت خاص ویژه بندگان مطیع و صالح و فرمانبردار است،زیرا آنها به حکم ایمان و عمل صالح،شایستگی این را یافته اند که از رحمت و بخشش و احسان خاصی که آلودگان و تبهکاران از آن سهمی ندارند،بهره مند گردند.

این نوشتار مسائلی از جلوه رحمت عام را در سوره الرحمن مورد بررسی قرار داده تا برای ما نشان اندکی از دریای بی پایان مهر و رحمت حق باشد،شاید از این رهگذر دست دوستی به حضرت حق دهیم و از شیطان و حزبش که دشمنان سرسخت انسان اند دست برداریم و به راه مستقیم که همان راه پیامبران و صدیقان و صالحان و شهیدان است درآئیم و عمر به ایمان و اخلاق و عمل صالح سپری نمائیم.

1-2-بیان مسأله

فضل و رحمت الهی در حیات انسانها از جایگاه ویژه ای برخوردار است و پیدایش و خلقت همه امور در جهان هستی بوسیله خداوند در حقیقت نشان از مهر و محبت اوست و اگر فضل و رحمت الهی نبود هیچ چیز آفریده نمی شد.خداوند در آیه 156سوره اعراف می فرماید: «و رحمتی وسعت کل شی ء»، (رحمتم همه

 

چیز را فرا گرفته)،رحمت برگرفته از ریشۀ«رحم»به معنای مهربانی و دلسوزی بسیار است،«رحم»و «رحمت»وقتی درباره انسان به کار می رود به همین معنا یعنی دلسوزی و دل نازکی و مانند آن است ولی در خداوند متعال معنایش افاضه خیر بر مستحق خیر است.آن هم به مقداری که او استحقاق آن را دارد.یعنی خداوند متعال بسته به زمینه و ظرفیت پذیرش،به هرکس و همه چیز(خیر مادی و معنوی)به او عنایت میکند،این معنای رحمت خداوند است.(طباطبایی،1380، 19/156)به عبارت دیگر رحمت الهی در حوزه های تکوینی و تشریعی از مصادیق رحمت عام و خاص است که خداوند به اشکال مختلف در زندگی بشر آن را به نمایش گذاشته است تا بدین وسیله انسانها با صبرو شکیبایی و اخلاق حسنه و تقوا که از موهوبات رحمت الهی است به رشد و کمال برسند.خداوند در سوره الرحمن نعمتهای عمومی را به رخ می کشد،چه نعمتهای دنیایی مؤمن و کافر و چه نعمتهای آخرتی مؤمن را و چون نام رحمان دلالت بر رحمت عمومی خدا داشت در اول این سوره واقع شد که در آن انواع نعمتهای دنیوی و اخروی را که مایه انتظام عالم انس و جن است ذکر شده است این سوره در حقیقت می خواهد خاطرنشان سازد که خدای متعال عالم و اجزای آن را از قبیل زمین و آسمان و خشکی ها و دریاها را طوری آفریده و اجزای هریک را